การทบทวนข้อมูลทรัพยากรทางชีวภาพในระบบนิเวศชายฝั่งและชายหาดบริเวณหาดบางแสน-วอนนภา จังหวัดชลบุรี

Abstract

หาดบางแสน-วอนนภา จ. ชลบุรี เป็นระบบนิเวศที่มีความสำคัญกับเศรษฐกิจ เนื่องจากเป็นแหล่งท่องเที่ยวและเก็บเกี่ยวสัตว์หน้าดิน งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรชีวภาพในระบบนิเวศชายฝั่งและชายหาดในพื้นที่นี้มีอยู่มากมาย แต่ยังไม่มีการจัดเก็บหรือรวบรวมให้เป็นระบบฐานข้อมูล เพื่อนำไปเผยแพร่และใช้ประโยชน์ในการสร้างจิตสำนึกในด้านการอนุรักษ์ทรัพยากร มหาวิทยาลัยบูรพา เป็นหน่วยงานหนึ่งที่เข้าร่วมสนองพระราชดำริในโครงการ อพ.สธ. จึงได้ดำเนินการรวบรวมและทบทวนข้อมูลทรัพยากรทางชีวภาพในพื้นที่นี้ โดยการสืบค้นจากรายงานการศึกษาและบทความวิจัยที่เกี่ยวข้องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 จนถึงปัจจุบัน จากการทบทวนวรรณกรรมพบว่างานวิจัยส่วนใหญ่เป็นการศึกษาสัตว์ทะเลหน้าดิน โดยพบทั้งหมด 6 ไฟลัม 51 วงศ์ 95 ชนิด แบ่งเป็น 3 กลุ่มใหญ่ คือ ไส้เดือนทะเล ครัสเตเชียน และหอย ไส้เดือนทะเลมีความหลากหลายของชนิดมากที่สุด พบ 23 วงศ์ 49 สกุล 61 ชนิด รองลงมาคือหอย พบ 13 วงศ์ 15 สกุล 19 ชนิด และครัสเตเชียน พบ 12 วงศ์ 11 สกุล 12 ชนิด ตามลำดับ สัตว์ทะเลหน้าดินกลุ่มอื่น ได้แก่ ดอกไม้ทะเล หนอนริบบิ้น และดาวทะเล พบกลุ่มละ 1 วงศ์ 1 สกุล 1 ชนิด จากการทบทวนการศึกษาทรัพยากรชีวภาพบริเวณแนวชายฝั่ง พบปู 6 วงศ์ 8 สกุล 9 ชนิด กั้ง 1 วงศ์ 1 สกุล 1 ชนิด แมงกะพรุน 4 วงศ์ 4 สกุล 4 ชนิด ม้าน้ำ 1 วงศ์ 1 สกุล 4 ชนิด สาหร่ายทะเล 2 ชั้น 3 สกุล 2 ชนิด  แพลงก์ตอนพืช 5 ชั้น 87 สกุล แพลงก์ตอนสัตว์ 13 ไฟลัม 38 กลุ่ม และแพลงก์ตอนสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญ 6 กลุ่ม องค์ประกอบของชนิดสัตว์ทะเลหน้าดินบริเวณหาดบางแสน-วอนนภาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีความคล้ายคลึงกัน โดยชนิดของสัตว์ทะเลหน้าดินแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ แต่โครงสร้างประชาคมของสัตว์ทะเลหน้าดินบริเวณนี้มีการเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต การศึกษาในปี พ.ศ. 2536 พบความชุกชุมของไส้เดือนทะเลมากที่สุด รองลงมาคือครัสเตเชียน และหอยสองฝา แต่การศึกษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 เป็นต้นมา หอยเป็นกลุ่มเด่นที่พบความชุกชุมมากที่สุด รองลงมา คือ ไส้เดือนทะเล และครัสเตเชียน ตามลำดับ โดยการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชาคมของสัตว์ทะเลหน้าดินอาจมีสาเหตุมาจากกิจกรรมการท่องเที่ยวทางชายหาด